ALMANYA'DA EĞİTİM SİSTEMİ Kindergarten (Anaokulu) İlkokul eğitimi başlamadan önce, 3 ile 6 yaş arası çocukların, velileri tarafından anaokullarına (Kindergarten) gönderme imkanları vardır. Bu tamamen velilerin istekleri doğrultusunda olmaktadır. Anaokullarında, okul öncesi temel bilgiler işlenerek, çocuklar okul eğitimine hazırlanıyor. Ayrıca ana dili almanca olmayan çocukların dil bilgilerinin gelişmelerine de yardımcı olunuyor. Grundschule (İlkokul) Çocuğu yedi yaşına giren her veli, çocuğunu bir ilk okula kaydettirmek zorundadır. İlkokul eğitimi dört yıl (PRIMARSTUFE) olup, bu okullarda temel noktada ortak bir eğitim veriliyor. Burada 4 yıl temel eğitimden sonra, çocuklar kendi kabiliyetlerine göre ve velisinin isteği doğrultusunda, bir orta okula yönlendiriliyor. Ayrıca bazı eyaletlerde bu dört seneye ek olarak, iki sene de yönlendirme (Orientierungsstufe) sınıfları bulunmaktadır. (Niedersachsen eyaletinde olduğu gibi) Dördüncü sınıfta alınan, birinci dönem karne notları çok önemli olup, bu karne notuna göre yönlendirmeler yapılmaktadır. Orta dereceli eğitime (Sekundarstufe I) geçiş ve bu eğitimi veren okulların tanıtımı İlk okuldan mezun olan öğrenciler orta dereceli okullara geçmektedirler. Orta dereceli eğitimin süresi altı yıldır. (Eyaletlere göre bu 4 ila 6 yıl arasında değişmektedir) Bu eğitimi veren okulların sayısı dörttür. Bunlar: Hauptschule, Realschule, Gymnasium ve Gesamtschulelerdir. Bu okullara yönlendirmeler öğrencinin ilkokul son sınıfın birinci dönem karnesinin başarısına bağlantılı olarak gerçekleşmektedir. Almanya’da zorunlu eğitim 18 yaşına kadar olup, genelde on yıl okul süresini kapsar. Bu eğitim sonunda öğrenci, not durumuna göre meslek eğitimi (Ausbildung) veya Abitur (Sekundarstufe II) arasında tercih yapabilmektedir. Hauptschule hakkında bilinmesi gereken konular Hauptschule İlkokulu (Grunschule) bitiren her öğrenci bu okullara devam edebilir. Orta öğretimin birinci basamağını oluşturan bu okullar, diğer okul türlerine göre seviyesi daha düşük olan okullardır. Okul süresi eyaletlere göre farklılıklar göstermektedir. NRW Eyaletinde 9. sınıftan sonra Hauptschule bitirme diploması (Hauptschulabschluss) alınır. İstiyen öğrenci 10. sınıfa devam edebilir. Bu okulların 5. ve 6. sınıfları, diğerlerinde olduğu gibi deneme (Erprobungsstufe) sınıflarıdır. Bu sınıflarda temel derslerden; İngilizce, Matematik ve Almancadan, orta veya daha iyi not alan öğrenciler, aldıkları notların derecesine göre Realschule, Gymnasium ve Gesamtschuleye geçme imkânlarına sahiptirler. Bazı eyaletlerde Hauptschule’ler, 10 A ve 10 B olarak 9. sınıftan sonra iki bölüme ayrılır. 9. sınıfta temel dersleri (Almanca, İngilizce, Matematik) en az orta olan (Note Befriedigend) olanlar 10 B sınıflarına, aşağı olanlar 10 A sınıflarına devam ederler. 9. sınıfı bitiren öğrenciler 10 yıllık okula devam mecburiyetini yerine getirmişlerse, meslek eğitimi (Ausbildung) eğitimine başlayabilirler. Hauptschle 9. sınıfı bitirenler hangi okullara gidebilirler? - Hauptschul diploması alırlar - Bu okulların 10. sınıfına devam edebilirler - Meslek eğitimine (Ausbildung) başlayabilirler Hauptschule 10 A sınıfını bitirenler hangi okullara gidebilirler? - Hauptschul diploması alırlar - Not ortamalarının tutması halinde meslek lise olgunluğunu (Fachoberschulreife) elde ederler. - Meslek eğitimine (Ausbildung) başlayabilirler. Hauptschule 10 B sınıfını bitirenler hangi okullara gidebilirler? - Gymnasium ve Gesamtschule (Yeterli notlarla) - Meslek liseleri (Fachschule) - Meslek kolejleri (Berufskolleg) Realschule hakkında bilinmesi geren konular Realschule Daha önce belirtiğimiz gibi Hauptschule, öğrencileri meslek eğitimine (Ausbildung) yönlendiren okullardır. Realschule ise öğrencileri hem meslek, hem genel eğitime yönlendiren okullardır. Çocuklarını liselere (Sekundarbereich II: Bakà Gesamtschule) yönlendirmeyen velilere tavsiyemiz, onları bu okullara göndermenin imkânlarını aramalarıdır. Böylece çocuklarının eğitim süresi içerisindeki gelişmelerine göre, ileriki yıllarda meslek eğitimi veya genel eğitimi tercih etme konusunda daha rahat hareket etme imkanını sağlamış olacaklardır. Bu okullar ilkokuldan sonra altı yıl sürmektedir. Yani 5. ve 10. sınıflar arasıdır. Bu okulları bitirenler Realschule diplomasını (Realschulabschluss) veya (mittlere Bildungsabschluss) alırlar. Bu aynı zamanda meslek lise olgunluğu (Fachoberschulreife) olarak kabul edilir. Bu okulları bitiremeyenlere ise Hauptschule bitirme diplomasına (Hauptschulabschluss) denk bir diploma verilir. Bu orta okulların 5. ve 6. sınıfları deneme sınıflarıdır. Deneme sınıflarında zayıfı olmayan öğrenciler realschulelerin bir üst sınıflarına, zayıfları olanlar veya başarısız olanlar Hauptschulelere yönlendirilir. Temel derslerde (Matematik, Almanca, İngilizce) not ortalaması iyi olanlar veya genel anlamda not ortalaması düzgün öğrenciler Gymnasiuma (liseye) yatay geçiş yapabilirler. Bu durumda olan öğrenciler zaman kaybetmeden sınıf öğretmenleriyle irtibata geçmelidir. Realschulelerde birinci yabancı dil 5. sınıftan itibaren, ikinci yabancı dil ise seçmeli olarak 7. sınıftan itibaren okutulur. 9. ve 10. sınıfta yetenek ve eğilimlerine uygun olarak, iki saatlik zorunlu seçmeli dersler alırlar. Bu dersler şunlardan oluşmaktadır (Bioloji, Fizik, Kimya, Sosyal Bilgiler, Spor, Teknik ve Sanat). Realschule diploması (Realschulabschluss) olanlar hangi okullara devam edebilirler? Gymnasium (11.-13. sınıf) - Gesamtschule (11.-13. sınıf) - Fachoberschule - Berufsoberschule - Berufskolleg - Fachgymnasium - Technische Oberschule - Wirtschaftsoberschule - Berufsgymnasium - Fachakademie - Höhere Berufsschule (3 yıllık) - Höhere Berufsschule ( 2 yıllık, 1 yıl staj) Gymnasium hakkında bilinmesi gereken konular Gymnasium Çocukları zeki ve çalışkan olan, onlara iyi gelecek düşünen anne ve babalara bu okulları özellikle tavsiye ederiz. Çünkü gymnasiumlar diğer okulların sunduğu tüm imkanların yanında, tüm üniversitelere ve yüksek okullara gidebilme ve yüksek okuldan sonra ihtisas, doktora imkanı ile tıp hukuk gibi latince ağırlıklı bölümleri daha rahat bitirme imkanı ve kolaylığı sağlamaktadır. Gymnasiumlar bu özellikleri ve eğitim kalitesi sebebiyle biraz daha yorucu olmakla birlikte, diğer okul türlerinden daha tercihlidir. İlkokulu başarı ile bitiren her öğrenci bu okullara kayıtlarını yaptırabilirler. Gymnasiumun 5. ve 10. sınıfları arası, orta öğretimin birinci bölümünü (Sekundarbereich I), 11. ile 13. sınıfları arası ise orta öğretimin ikinci (ABİTUR) bölümünü oluşturur. 5. ve 6. sınıfları arası, diğer okul türlerinde olduğu gibi deneme sınıflarıdır. Öğrenciler bu sınıflardaki başarı durumlarına göre, ya gymnasiuma devam ettirilirler veya diğer okul türlerine yönlendirilirler. Gymnasiumda birinci yabancı dil genellikle ingilizce veya latincedir. İki dilde eğitim yapan bazı gymnasiumlarda fransızca birinci dil olarak okutulabilir. Birinci dil olarak latince veya fransızcayı seçenler ikinci dil olarak da ingilizceyi seçmek zorundadırlar. Bazı okullarda yabancı öğrenciler, dolayısıyla Türk öğrencileri, kendi dillerini zorunlu yabancı dillerden biri olarak seçebilirler. Gesamtschule hakkında bilinmesi gereken konular Gesamtschule İlkokulu bitiren herkes bu okullara devam edebilir. Bu okullarda Hauptschule, Realschule ve Gymnasiumun bir çok özelliklerini taşıyan bir eğitim programı uygulanır. Bu okullar 5. ve 10. sınıflar (Sekundarbereich I) ile 11.- 13.sınıflardan (Sekundarbereich II) oluşur. Bu okulun 10. sınıf diploması Gymnasium bitirmeye eşdeğerde olup, Abitur yapmaya hak kazanırlar. Bu okullarda 5. sınıftan itibaren mecburi olarak yabancı dil eğitimi verilir. Yabancı dil olarak ingilizce öğretilir ve ayrıca 7. sınıftan itibaren türkçe, fransızca, latince ve rusça yabancı dilleri de seçmeli ve mecburi ders olarak verilir. Bu okullarda 11.sınıftan itibaren seçmeli, ama mecburi ders olarak bir de ek derslere katılmak zorunluluğu vardır. Ek dersler olarak şu sıralamayı yapabiliriz. Fen bilgisi, Spor, Sosyal Bilgiler, Tarih, Coğrafya, bir diğer yabancı dil eğitimi, matematik vs. Ayrıca pratiğe yönelik eğitimler de verilir. Bu eğitimler yarım senelik kurslar şeklinde yapılır. Başarılı öğrenciler bir üst sınıflara geçerler. Başarı düzeyi az olan öğrenciler ise, ek kurslara gönderilerek başarı derecesinin artırımı yoluna gidilir. Gesamtschulelerde tam gün eğitim verilir. Bu eğitim saat 08.00 ila 16.00 arasıdır. Gesamtschule 13. sınıftan itibaren mezun olan bir öğrenci (Sekandarbereich II) diplomasının, not ortalamasına göre istediği üniversiteye veya benzeri bir yüksek okula gidebilir. Sonderschule ile ilgili bilinmesi gereken bazı konular Sonderschule İlk ve orta dereceli okulların, normal eğitim kurumlarında derslere katılamayacak öğrenciler öğrenim özürlüleri okulunda (Sonderschule) eğitilirler. Vatandaşların dikkat etmesi gereken hususlar: Çocuğu Sonderschule’ye gönderilmek istenen anne ve babalar, hakikaten çocuklarının zeka düzeyinin normal olduğuna, öğrenim özürlü olmadıklarına inanıyorlar ise, bunu kanuni yollarla önleyebilirler. Bir öğrencinin Sonderschuleye gönderilmesinde takip edilen yol kısaca şu şekildedir: - Çocuğun sınıf öğretmeni, öğrencisinin öğrenim özürlü olduğunu tesbit etmiş ve bu okula gitmesi gerektiğine inanıyorsa, bu konuda okul müdürünü bilgilendirir. - Aynı anda aile de, çocuğunun öğrenim özürlü olduğu konusunda bilgilendirilir. - Ailenin onayı alındıktan sonra, çocuk okul doktoruna gönderilerek bir test yaptırılır. - Öğrenci hakkında rapor (Bericht) hazırlanır. (Okul doktoru tarafından) - Bu rapor neticesinde eğitim dairesi (Schulamt) öğrencinin bu okula gidip gitmemesi konusunda karar verir. Schulamt’ın vereceği olumsuz karara nasıl itiraz edilir? - Veli schulamt kararına bir ay içerisinde, yazılı olarak itiraz eder. - Eğer itiraz yeterli bulunmaz ve reddedilirse, bir sonraki itiraz mercii valiliktir. - Valilik de eğitim dairesi gibi düşünürse, son itiraz mercii İdari Mahkemedir. (Verwaltungsgericht). Özürlü öğrenciler için yeni düzenlemeler Almanyanın NRW Eyaletinde Eğitim Bakanlığı 1995/’96 eğitim yılından beri geçerli olmak üzere, öğrenim özürlü çocuklar ve gençler için yeni düzenlemeler getirdi. Bu durumdaki öğrenciler, artık okulların imkanları ölçüsünde ve aynı programların uygulanabilirliği dikkate alınarak, şimdiye kadar olduğu gibi, sadece Sonderschulelerde değil, ilkokul ve orta öğretimin birinci basamağını oluşturan Hauptschule, Realschule, Gymnasium ve Gesamtschule gibi temel eğitim okullarında da eğitilebilecekler. Bunun için yukarıda adı geçen okullarda aynı çatı altında, öğrenim özürlü olan öğrenciler için özel sınıflar ve özel gruplar oluşturularak, burada bu öğrencilere özel eğitim programları uygulanır. Meslek eğitimi (Ausbildung) ve Abitur Hakkında bilinmesi gereken konular Orta Öğretimin birinci kademesi olan “Sekundarbereich I”i bitiren öğrenciler istedikleri takdirde meslek eğitimi yapabilirler. Bu seçimlerinde kendi kabiliyetleri büyük bir rol oynamaktadır. Genel liselerin 11. ile 13. sınıfları arası egitimini tamamlayan (Sekundarbereich II) öğrenciler Abituru almış sayılıp üniversiteye gitmeye hak kazanırlar. Ayrıca Alman eğitim sistemi, çeşitli okullar vasıtasıyla meslek eğitimi sırasında, bir üniversiteye gitme imkânını da sağlıyor (Berufschule und Betrieb=Duales System).